De wens om te scheiden, en dan?
De meesten hebben op enig moment een keuze gemaakt om uit elkaar te gaan (de relatie te beëindigen of te scheiden). Maar dan? Wat is een goede manier? Wat is er nodig? Nu elke relatie uniek is, is er niet een uitgewerkt plan, maar er zijn wel altijd een aantal stappen die gezet worden. Ik zal deze stappen doornemen.
Stap 1: scheidingsmelding – vertel dat u wilt scheiden zonder verwijten
Het komt gek over, maar de helft van een goede scheiding of goed uit elkaar gaan, heeft te maken met hoe en of het duidelijk wordt verteld aan de ander. Er is onderzoek gedaan dat de effecten van een goede melding van de scheiding (scheidingsmelding, zoals professionals het noemen) ook op langere termijn in de afwikkeling van het huwelijk veel voordelen heeft.
Het is lastig om over emoties te praten, maar toch is het nodig om de ander te vertellen waarom u wilt scheiden. En waarom zonder verwijten? Omdat je dan de ander het gevoel geeft dat u in de aanval gaat en dan escaleert het sneller en verzanden jullie in verwijten over en weer en is het einde zoek. Dus ook al is de ander vreemd gegaan, dan nog gaat het om uw eigen gevoel dat u niet meer verder kan omdat u zelf er teveel problemen mee heeft dat de ander is vreemd gegaan. Als u het teveel bij de ander legt, dan komt u er niet uit en wordt de ander alleen boos. En geef de ander tijd om uw melding te verwerken.
Stap 2: welke hulp is nodig om te scheiden
Er zijn verschillende manieren om te scheiden. Is er een huwelijk met kinderen dan moet een verzoek tot scheiding altijd door een advocaat worden ingediend bij de rechtbank. Daarom is het handig om een advocaat te benaderen die gespecialiseerd is in echtscheidingszaken (een familierecht advocaat). Als jullie de mogelijkheid zien om samen te werken dan is mediation ook een mogelijkheid en dan bij voorkeur een advocaat die ook mediator is in echtscheidingszaken; op die manier hout u alles in één hand en werkt u het meest effectief naar een scheiding. Of u kan samenwerken, hangt niet af of jullie alles al met elkaar hebben besproken, maar of jullie de meerwaarde zien om samen eruit te komen. Dus ook bij veel ruzie en strijd is mediation een mogelijkheid.
Natuurlijk kan ieder ook een eigen advocaat nemen. De kans is dan dat jullie meer tegenover elkaar komen te staan, maar dat hoeft niet. Ook kunnen de kosten hoger uitvallen dan bij mediation, maar dat hoeft ook niet. Veel hangt af van jullie inzet en de mogelijkheid om met behulp van een eigen advocaat tot afspraken te komen.
Wat ik afraad, is om zonder nader advies en met een eigen plan te gaan scheiden. Er zijn aanbieders die een scheiding zogenaamd gratis doen, maar dan is er geen kwaliteitswaarborg of uitleg over wat de consequenties zijn van de afgesproken alimentatie of de andere afspraken. Want als later blijkt dat de afspraken juridisch niet kloppen, dan kunnen jullie van voor af aan beginnen en daarmee is niemand gebaat. Hoe jullie ook scheiden, zoek hulp bij een advocaat en/of mediator waar jullie ook echt advies krijgen die past bij jullie specifieke situatie.
Stap 3: afspraken maken zoals een ouderschapsplan en overeenkomst (ook wel convenant)
Omdat een scheiding ook voor de kinderen een onzekere periode is, is het verstandig om eerst afspraken te maken over de kinderen. Automatisch komt u dan ook op de andere afspraken die er gemaakt moeten worden, zoals wie waar gaat wonen en bij wie de kinderen gaan wonen en of een geheel gedeelde zorgregeling lukt, kan en haalbaar is. De rechter wil graag dat ouders samen tot een ouderschapsplan komen. In een ouderschapsplan moeten over de volgende onderwerpen afspraken komen te staan: gezag, hoofdverblijf, informatie verstrekken, zorgregeling en kinderalimentatie. Met name de kinderalimentatie zou met een gespecialiseerde advocaat en/of mediator moeten worden bekeken. Lukt het niet op alle onderdelen om afspraken te maken, dan vindt de rechter het fijn als de afspraken die er wel zijn toch in een ouderschapsplan komen te staan. Op de andere onderdelen kan dan aan de rechter om een beslissing worden gevraagd. Bij mediation is het de bedoeling dat wel op alle onderdelen afspraken worden gemaakt en dat niets aan een ander (de rechter) wordt overgelaten. Daarmee maakt u dan die afspraken die het beste passen bij jullie specifieke situatie.
De financiën en het ontrafelen van het huwelijk komt te staan in een convenant. De inhoud is sterk afhankelijk van de manier waarop jullie zijn getrouwd of zijn gaan samenwonen (wel of niet huwelijkse voorwaarden of een samenlevingscontract). In het algemeen is het nodig om afspraken te maken over de bezittingen en schulden, partneralimentatie, pensioen en de fiscale afwikkeling. Het is aan de advocaat en/of mediator om aan jullie het juridisch kader mee te geven als jullie er zelf niet uitkomen. Het is daarbij ook mogelijk om af te wijken van de juridische lijn, als jullie maar bewust afwijken, dus met de juiste informatie.
Stap 4: het verzoek bij de rechter indienen en de scheiding definitief maken
Als de afspraken zijn ondertekend, dan kan met een verzoekschrift een verzoek bij de rechter worden gedaan om de echtscheiding uit te spreken. Voor degene die niet getrouwd zijn, hoeft een verzoek bij de rechter niet. Wel is het aan te raden om de afspraak over de kinderalimentatie door een rechter vast te laten leggen, zodat degene die de alimentatie zal gaan ontvangen zonder verdere tussenkomst van een rechter via de deurwaarder nakoming van de betalingsverplichting kan vragen. Dat geeft voor iedereen voldoende duidelijkheid. Het kan natuurlijk altijd voorkomen dat de financiële positie veranderd waardoor de kinderalimentatie niet meer klopt, maar dan kunnen jullie in overleg weer nieuwe afspraken worden gemaakt.
Als de rechter de beslissing heeft gegeven dat de echtscheiding is uitgesproken, dan is de echtscheiding nog niet definitief. De echtscheiding is pas echt klaar als deze is ingeschreven bij de gemeente waar jullie zijn getrouwd. Op de huwelijksakte komt dan een vermelding te staan dat jullie zijn gescheiden. Dan pas is de scheiding definitief.
Stap 5: blijf in gesprek
De afspraken zijn gemaakt. De echtscheiding is uitgesproken. Klaar, toch? Niet helemaal. Het leven gaat door en de kinderen en ook jullie zelf blijven in ontwikkeling. De kinderen worden groter en het ouderschapsplan groeit niet mee. Misschien een nieuwe relatie? Het is en blijft belangrijk om in gesprek te blijven. Dat hoeft niet als goede vrienden, maar wel op een gezonde manier en zonder dat de kinderen belast worden. Als het goed is, wordt in mediation daarvoor een basis gelegd, maar het succes hangt af van toch jullie gezamenlijke inzet.